Alweer even geleden zag ik filmpjes voorbij komen van Daisy Mohr en Olaf Koens vanuit de Sednaya gevangenis in Syrië. Assad was het land uitgejaagd en een vrolijk, gezond en voorspoedig tijdperk stond de Syrische bevolking te wachten,(moesten we geloven.) En je moet eigenlijk een sadist zijn als de beelden niet door merg en been gaan. En er geen huivering door je stuitje loopt bij het zien van die beelden. Laat staan dat we ons ook maar enigszins erin kunnen verplaatsen, om zo sympathie en medeleven te krijgen. En dat is voor al die onschuldigen volkomen terecht, toch? De unieke kans die als een soort spin geboden werd door de nieuwe vredelievende leiders van het land, kán je als journalist gewoon niet aan je voorbij laten gaan. En dus deden Daisy en Olaf heldhaftig verslag van de verschrikkingen aldaar, de verhalen en documentatie zijn vast bruikbaar voor een zaak bij het ICC. Daar zullen Zuid-Afrika, Ierland en Spanje vast ook wel voorop gaan lopen.
Bij een eigen zoektocht door de o.a. juridische burelen kwam ik een hoop Syriërs tegen. Maar niet deze Assad. Wel duizelingwekkende cijfers over het aantal doden die door ideologisch en racistisch gedreven motieven op het conto van de beste man geschreven staan. Zal vast vervolgd worden, denk u niet?
Maar na deze gedachten en zien van de reportage werd ik meteen overvallen door een misselijkmakend gevoel, het treurige besef van de subjectiviteit. Los van de verschrikkingen die je als weldenkend mens niemand gunt, en die je voorstellingsvermogen te boven gaan, schoten mijn gedachten naar de Israëlische gijzelaars die door Hamas gevangen worden gehouden. De al jaren stille oorlog in een ander deel van Syrië, die nog steeds wordt doodgezwegen, waar o.a. Koerden, Yezidi’s en Christenen het mikpunt zijn van racisme, vernedering en spot. De duizenden doden in Sudan en de hongersnood. Niger en Nigeria, waar systematische aanvallen zijn op andersdenkenden dan… ja dan wat? Mij valt slechts één gemene deler op, en dat zijn geen filmpjes van bijvoorbeeld Daisy of Olaf.
En we leven nu eenmaal in een wereld waarin je als aanhanger van diezelfde gemene deler wel: homofoob, christenfoob, westerse samenlevingfoob en jodenfoob mag zijn. Maar wee u, als smakeloos en diep racistisch medemens, om op al die punten ook maar één woordje van kritiek te uiten. Dan zal zelfs een gesjeesde radio dj u eens de les lezen. De hypocrisie is stuitend.
Maar het is ook meteen de grootste valkuil van onze huidige samenleving.
Waar aan de zuidkant van Europa, Erdogan als leider van Turkije er geen geheim van maakt om van zijn rijk te dromen, en daar via Syrië min of meer een startschot aan heeft gegeven.
En aan de Oostkant van Europa, Poetin als leider van Rusland er geen geheim van maakt om het Russische rijk weer nieuw leven in te willen blazen.
Nu ook aan onze westkant, Trump Groenland wil “kopen” en ook zo zijn rijk wil bouwen. En bovenstaanden doen het allemaal voor hun bevolking. Of je het er nu mee eens bent of niet.
Buiten dat we als Europa straks ingesloten zijn, de islamisering op de deur klopt en onze instituties binnensluipt. Wie kunnen wij tegenover Erdogan, Poetin en Trump zetten om onze belangen te verdedigen? Wie gaat onze normen en waarden en onze economische belangen behartigen, wie is het serieuze gewicht in de schaal tegenover deze leiders? Ursula? Of Mark Rutte? Daarmee worden we toch vierkant uitgelachen en ondergesneeuwd?
Daar waar men in Europa moralistisch bezig is om de kool en de geit te sparen, en binnenlandse brandjes te blussen. Denderen deze leiders stug door, maken wel keuzes, en mist Europa de slag omdat het egoïsme en schijnheilige eigenbelang belangrijker is dan samenleven, en over schaduwen heen te durven stappen voor het algemeen belang.
Maak u nog maar even druk om X, breng uw Tesla terug, zet uw geld op een bank die het klimaat steunt, plak u aan een schilderij of aan de snelweg. Huil over opwarming van de aarde. Het huidige socialisme is verworden tot; je drukker maken over elkaar, dan om elkaar. En onderwijl wordt onze samenleving verkwanseld. Gênant.
We dreigen te worden opgeslokt door eigen toedoen, omdat we te weinig beseffen wat we kwijt kunnen raken. De ongekende welvaart en tomeloze vrijheid hebben ons misschien wel lui gemaakt, en zo lopen we achteloos in de val, die inspelend op emotie is opgezet. Zijn dit de vruchten van naïef links welks zuurheid nu de samenlevingen in Europa aan het wakker schudden is?
Ik hoop het. Anders kunnen Daisy en Koen over een aantal decennia misschien op eigen bodem eenzelfde reportage maken.
Daarom: Wees nuchter, en waakzaam.
Bert Schouwstra